Bij het reizen naar (sub)tropische landen is een goede voorbereiding belangrijk. Niet alleen wat betreft reispapieren, kleding en vervoer, maar ook gericht op de gezondheid. Want de kans op het krijgen van infectieziekten is groter. De meest voorkomende tropische ziektes van A tot Z, inclusief informatie over preventieve maatregelen, besmetting en beschikbare vaccinaties.
Voordat je op reis gaat, is het zeer verstandig uit te vinden welke (tropische) ziektes er eventueel rondwaren. Dat kan eenvoudig met de landenkaart van Dokterdokter.nl. Neem vervolgens bijbehorende voorzorgsmaatregelen zoals vaccinaties en het meenemen van beschermende kleding. Het reisziekte woordenboek van A tot Z:
Bilharzia ( Schistosomiasis ): Een worminfectie. De klachten zijn afhankelijk van het stadium van de ziekte. Kort na het binnendringen van de worm in het lichaam via de huid is er soms een rode jeukende huiduitslag. De klachten kunnen steeds ernstiger worden: koorts, galbulten, kortademigheid en ernstige lever-, darm-, blaas- of nierproblemen.
Besmetting: Bilharzia (schistosmiasis) ontstaat door een infectie met de larve van een worm. De larve komt voor in zoet oppervlakte water in veel tropische landen. De larve dringt via de intacte menselijke huid het lichaam binnen en ontwikkelt tot een worm. Via de ontlasting en urine komen de eieren van de wormen weer vrij in het milieu. De eieren kunnen zich in bepaalde zoetwaterslakken weer ontwikkelen tot larven.
Vaccinatie: Niet beschikbaar
Preventieve maatregelen: Informeer voordat je op reis gaat naar het Bilharziarisico van je reisbestemming. Vermijd contact met oppervlakte water. Tijdens trackings is dit niet altijd te vermijden. Probeer zo snel mogelijk beekjes en meertjes over te steken. Laat aan de overkant direct zo snel mogelijk je huid opdrogen (afdrogen en door de zon).
Buiktyfus (typhoid fever): een infectieziekte veroorzaakt door de bacterie Salmonella typhi. De klachten zijn koorts, bloederige diarree (of soms juist verstopping) en een algemeen ziektegevoel. Zonder behandeling kunnen ernstige complicaties optreden, zoals longontsteking en hersenvliesontsteking.
Besmetting: Via besmet voedsel of verontreinigd water.
Vaccinatie: Beschikbaar. Voor landen met een hoog risico wordt afhankelijk van de duur van het verblijf een vaccinatie geadviseerd. De vaccinatie geeft vanaf twee weken na de injectie gedurende 3 jaar een hoge mate van bescherming.
Preventieve maatregelen: Goede hygiëne. Lees er meer over in onze informatiefolder Buiktyfus.
Cholera: Een acute maag-darm infectie. Verschijnselen: braken, diarree en buikpijn. De ontlasting komt in grote hoeveelheden en is waterig, soms tot wel 40 maal per dag. Het vochtverlies is enorm. Er kan een levensbedreigende situatie ontstaan doordat de circulatie te kort schiet.
Besmetting: door het eten of drinken van water of voeding dat besmet is met de cholerabacterie (vibrio cholerae).
Vaccinatie: Beschikbaar. Het vaccin voorkomt ongeveer 85% van de cholera infecties. Gezien de kleine kans om cholera te krijgen is er voor reizigers in principe geen indicatie om dit vaccin voor de reis toe te dienen.
Preventieve maatregelen: Besteed veel aandacht aan hygiëne, gebruik flessenwater of gekookt water, was je handen regelmatig met water en zeep, eet geen rauw voedsel (vis, sla), schil fruit en koop geen eten of drinken op de straat.
Dengue ( knokkelkoorts ): Een ernstige virusinfectie die wordt overgedragen door muggen. Er bestaan 4 verschillende typen van het virus. De ziekte verloopt vaak als een soort griep. Koorts, spierpijnen en huiduitslag kunnen voorkomen. Vaak zijn ook de gewrichten pijnlijk en opgezwollen, vandaar ook de naam knokkelkoorts.
Besmetting: Via muggen besmet met het dengue-virus.
Vaccinatie: Niet beschikbaar
Preventieve maatregelen: Muggenwerende maatregelen treffen. Bekijk de informatiefolder Dengue welke maatregelen specifiek voor de dengue-mug gelden.
Difterie: Een zeer besmettelijke, acute infectieziekte door de bacterie Corynebacterium diphtheriae. Deze bacterie produceert gifstoffen die schade toebrengen aan het weefsel in het geïnfecteerde deel van het lichaam met soms dodelijke afloop. De verschijnselen: keelpijn, opgezette lymfeklieren, algeheel ziektegevoel, koorts, slikklachten, misselijkheid en overgeven. Een grijze aanslag op de keelamandelen en in de keelholte is zeer kenmerkend voor difterie.
Besmetting: Van mens op mens door hoesten en niezen, of door contact met opgehoest materiaal of pus van een wond. Ook besmet voedsel of besmette melk kan difterie veroorzaken.
Vaccinatie: Beschikbaar. DTP-vaccinatie. De Difterie-Tetanus-Polio vaccinatie van de kinderjaren zijn tot 10 jaar na de laatste vaccinatie geldig. Een herhalingsinjectie geeft 10 jaar bescherming.
Preventieve maatregelen: Vaccinatie en contact met besmette personen vermijden.
Gele koorts: Een virusinfectie die verspreid wordt door bepaalde muggen. De klachten kunnen sterk verschillen. De ziekte begint met hoge koorts, rillingen, misselijkheid en spierpijnen. De huid en het oogwit kunnen geel zijn. Dit duurt meestal enkele dagen. Bij de meeste mensen treedt vervolgens het herstel op. Bij ongeveer 20% ontwikkelt de ziekte zich ernstiger.
Besmetting: Door bepaalde muggen. Het virus kan zich vermenigvuldigen in het lichaam van de mug en wordt via speeksel tijdens het steken overgedragen op mensen.
Vaccinatie: Beschikbaar. Het vaccin geeft een goede bescherming gedurende 10 jaar. Preventieve maatregelen: Vaccinatie. Verder is het aan te raden gebruik te maken van antimuggensmeersels (DEET),weinig huidoppervlakte onbedekt te laten en te slapen onder een klamboe.
Hepatitis A (besmettelijke geelzucht): Een virale ontsteking van de lever. De verschijnselen: een gele huid, donkerbruine urine, lichte ontlasting, een pijnlijke lever (in de rechter bovenbuik), misselijkheid, braken, geen eetlust en hoofdpijn. Er is geen behandeling tegen hepatitis A. De ziekte geneest over het algemeen vanzelf, maar daar kan veel tijd over heen gaan.
Besmetting: Via voeding en besmet water.
Vaccinatie: Beschikbaar. Kort na de eerste injectie ben je voor een jaar beschermd. Na een herhaalprik ben je minstens 25 jaar beschermd.
Preventieve maatregelen: Vaccinatie en hygiënische maatregelen. Welke? Lees onze informatiefolder Hepatitis A.
Hepatitis B: Ernstige leverontsteking veroorzaakt door het hepatitis B virus. Verschijnselen zijn onder meer koorts, gewichtsverlies, geelzucht, huiduitslag en verminderde eetlust. Ga naar onze informatiefolder Hepatitis B voor alle verschijnselen.
Besmetting: Via onbeschermde seks met iemand die het virus heeft. Of wanneer je bloed in contact komt met het bloed van iemand die het virus bij zich draagt. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door bloedtransfusies, tatoeages, piercings, besmette naalden en besmet medisch materiaal. Ook gezamenlijk gebruik van scheermesjes en tandenborstels kan leiden tot besmetting.
Vaccinatie: Beschikbaar. Je krijgt drie injecties met tussenpozen van één en zes maanden. De bescherming is in principe levenslang. Je moet bij voorkeur zeven maanden voor vertrek met de hepatitis B vaccinaties beginnen, want dan kun je ze alle drie nog toegediend krijgen.
Preventieve maatregelen: Vaccinatie, beschermde seks en het mijden van contact met besmet bloed.
HIV: HIV infecteert bepaalde witte bloedcellen die een rol spelen bij het afweersysteem van de mens. Het virus komt in het DNA van deze witte bloedcellen terecht en gaat zich daar vermenigvuldigen, waardoor het afweersysteem van de mens geleidelijk afneemt en het virus de kans krijgt zich meer te vermenigvuldigen. Uiteindelijk kan dit leiden tot AIDS
Besmetting: Via bloed, moedermelk, sperma en vaginaal vocht.
Vaccinatie: Niet beschikbaar
Preventieve maatregelen: Beschermd seksueel contact met condoom, het gebruiken van schone naalden en spuiten bij druggebruik. Mensen werkzaam in de gezondheidszorg moeten prikverwondingen vermijden, voldoende steriliseren en huid- en slijmvliescontact met bloed en mogelijke besmette medische instrumenten vermijden.
Hondsdolheid ( Rabiës): Een virusinfectie van de hersenen. De klachten zijn in het begin vaak niet specifiek. Het kan gaan om koorts, ziek voelen, minder eetlust, braken en hoofdpijn. Wanneer het virus het centraal zenuwstelsel heeft bereikt ontstaan er neurologische klachten, zoals krampen en verlammingen. Zonder behandeling verloopt rabiës (hondsdolheid) dodelijk.
Besmetting: Via een krab of beet van een besmet dier. In 99% van de gevallen zijn honden de verspreider.
Vaccinatie: Beschikbaar. Een vaccinatieserie bestaat uit drie prikken, die in een periode van drie weken gegeven worden. Ondanks deze vaccinatie moeten er na een wond of beet van een mogelijk besmet dier alsnog aanvullende prikken gegeven worden. Het voordeel van vaccinatie vooraf is dat er na een beet geen antiserum nodig en je hebt slechts 2 injecties nodig in plaats van 5.
Preventieve maatregelen: Vaccinatie. Vermijd contact met zoogdieren in gebieden waar rabiës voorkomt en raak zieke of dode dieren nooit aan.
Japanse Encefalitis: Een ontsteking van de hersenen door een virus. Japanse Encefalitis is een erg zeldzame ziekte bij reizigers, maar veroorzaakt in Azië een groot volksgezondheidsprobleem met meer dan 35.000 zieken en 10.000 sterfgevallen per jaar. De ziekte komt voor in grote delen van Zuid- en Oost- Azië, vooral in gebieden waar veel varkens gehouden worden. De kans om Japanse Encefalitis op te lopen, is het grootst bij rijstvelden tijdens de zomermaanden in een gematigd klimaat en in de (sub) tropen tijdens het regenseizoen (juni-oktober).
Besmetting: Via muggensoorten die ’s avonds en ’s nachts steken.
Vaccinatie: Beschikbaar.
Preventieve maatregelen: Muggenwerende maatregelen. Bij een langdurig verblijf op het platteland is vaccinatie te overwegen.
Malaria: Een infectieziekte die wordt overgebracht door muggen. Tijdens een muggenbeet wordt de ziekteverwekker Plasmodium overgedragen. Er zijn verschillende typen van deze ziekteverwekker te onderscheiden, die elk verschillende vormen van malaria veroorzaken. Bekijk de folder Malaria voor specifieke verschijnselen.
Besmetting: Via een beet van een mug besmet met de malariaparasiet Plasmodium.
Vaccinatie: Niet beschikbaar.
Preventieve maatregelen: Antimalariamiddelen slikken en muggenwerende maatregelen treffen.
Meningococcen-meningitis: Een hersenvliesontsteking (nekkramp) veroorzaakt door een bacterie. De verschijnselen van de ziekte zijn: plotselinge koorts, hevige hoofdpijn, misselijkheid en braken, nekstijfheid en kleine huidbloedinkjes. Vooral in Afrika zijn er landen waar het risico op besmetting vergroot is.
Besmetting: Via besmette speekseldruppeltjes.
Vaccinatie: Beschikbaar. De beschermingsduur van een vaccinatie is bij volwassenen twee jaar. De vaccinatie beschermt niet tegen alle typen hersenvliesontsteking.
Preventieve maatregelen: Vaccinatie. Verder helpt het vermijden van plaatsen waar veel mensen van de plaatselijke bevolking bij elkaar zijn (openbaar vervoer, markten) de kans op besmetting te verkleinen.
Polio: Een infectieziekte door het poliovirus dat verlammingen in de spieren teweeg brengt. Meestal gaat de infectie ongemerkt voorbij. In een bepaalde vorm geneest de ziekte vanzelf in het beginstadium. Verschijnselen zijn dan koorts, hoofdpijn, keelpijn, gebrek aan eetlust, buikpijn en spierpijn. De andere vorm van de infectie wordt gekenmerkt door irritatie van de vliezen die de hersenen en het ruggenmerg omgeven. Andere verschijnselen bij deze vorm zijn koorts, hoofdpijn en een stijve nek en rug en later verlammingsverschijnselen in de pijnlijke lichaamsdelen.
Besmetting: Via water of voedsel dat met ontlasting is vervuild of van mens op mens door geïnfecteerd speeksel of via hoesten of niezen Er zijn ook aanwijzingen dat vliegen het poliovirus van uitwerpselen naar voedsel kunnen overbrengen.
Vaccinatie: Beschikbaar. DTP-vaccinatie. De Difterie-Tetanus-Polio vaccinatie van de kinderjaren zijn tot 10 jaar na de laatste vaccinatie geldig. Een herhalingsinjectie geeft 10 jaar bescherming.
Preventieve maatregelen: Vaccinatie en een goede hygiëne.
Reizigersdiarree: Een plotseling optredende afwijking van het gewone ontlastingspatroon, waarbij de ontlasting brijig tot waterig is en de reiziger meer en vaker ontlasting kwijt raakt dan hij normaal doet. Bijkomende klachten kunnen buikkrampen, gebrek aan eetlust, misselijkheid, braken en soms koorts zijn. De diarree wordt veroorzaakt door een onschuldige bacterie.
Besmetting: Via voeding, drinkwater, contact met een besmet persoon (speeksel of ontlasting) of insecten.
Vaccinatie: Niet beschikbaar
Preventieve maatregelen: Een goede vuistregel is: Schil, kook of bak het voedsel, eet het anders niet! Was je handen voor het eten en koken en na het toiletbezoek, gebruik eventueel een desinfecterende gel. Ga naar onze informatiefolder reizigersdiarree voor verdere voorzorgsmaatregelen.
Tekenencefalitis ( FSME ): Tekenencefalitis is een benaming voor twee virussen, namelijk het Früh-Sommer meningo-encefalitis (FSME) en Russian spring-summer encefalitis (RSSE). Verschijnselen na een aantal weken: koorts, gevolgd door hoofdpijn, nekstijfheid, soms braken en soms treden verlammingsverschijnselen op.
Besmetting: Via een beet van een besmette teek met het virus FSME of RSSE. Deze besmette teken komen voor in bepaalde gebieden van Europa en Azië.
Vaccinatie: Beschikbaar. Vaccinatie is vooral zinvol voor mensen die voor hun werk langere tijd in bosgebieden verblijven (bosarbeiders, onderzoekers) waar besmette teken voorkomen.|
Preventieve maatregelen: Probeer tekenbeten zoveel mogelijk te vermijden door de typische verblijfplaatsen van teken te vermijden. Dit zijn bossen, duinen, heide, hoog gras, laag struikgewas. Betreed je toch een gebied waar teken zouden kunnen zitten, bescherm je dan zo goed mogelijk. Lees in onze informatiefolder Tekenencefalitis hoe.
Tetanus: Een infectieziekte veroorzaakt door bacteriën die gifstoffen produceren die ernstige spierkrampen veroorzaken. Als de ademhalingsspieren aangetast raken, stikt de patiënt.
Besmetting: Via straatvuil, aarde of mest dringt de tetanusbacterie via een wondje in de huid het lichaam binnen.
Vaccinatie: Beschikbaar. DTP-vaccinatie. De Difterie-Tetanus-Polio vaccinatie van de kinderjaren zijn tot 10 jaar na de laatste vaccinatie geldig. Een herhalingsinjectie geeft 10 jaar bescherming.
Preventieve maatregelen: Vaccinatie en het grondig schoonmaken van elke wond en daarbij al het dode weefsel en lichaamsvreemde elementen te verwijderen.
Tuberculose (TBC): Een infectieziekte die veroorzaakt wordt door de tuberkelbacterie. De tuberkelbacterie kan ernstige infecties in het hele lichaam geven, met soms dodelijke gevolgen. Meestal komt de ziekte in de longen voor. Klachten die kunnen optreden zijn hoesten (soms met bloed), vermagering, koorts , nachtzweten en vermindering van eetlust.
Besmetting: Via de lucht door patiënten met zogenaamde open TBC. Dit zijn patiënten met longtuberculose. Met hoesten kunnen zij de bacil verspreiden. Door de bacil in te ademen vindt besmetting plaats.
Vaccinatie: Beschikbaar. Het BCG vaccin geeft bij 80% van de gevaccineerden bescherming. Deze vaccinatie wordt gegeven door de tuberculoseafdeling van de GGD.
Preventieve maatregelen: Vaccinatie. Vermijd verder risicocontanten en laat mensen niet in je gezicht hoesten. Lees meer over voorzorgsmaatregelen in onze informatiefolder Tuberculose.
Auteur: Rachel van de Pol
Bronnen: Informatiefolder Reisziekte, Reizigersvaccinatie, Reisapotheek,
Trefwoorden:
Vaccinatie – Ziek op reis – Ongedierte – Voedselvergiftiging – Reisziekte – Vakantie – Tropen – Vaccinaties – Infectieziekten – Aids – HIV – Difterie – Hepatitis B – Hersenvliesontsteking – Meningokokken – Polio – Hepatitis A
Speak Your Mind